مدل رفتارشناسی DISC یک ابزار قدرتمند برای تحلیل و درک رفتارهای فردی است که بر اساس چهار سبک رفتاری اصلی طراحی شده است:
D (Dominance – تسلط)، I (Influence
– تأثیرگذاری)، S (Steadiness – ثبات)، و C (Compliance – وظیفهشناسی).
این مدل به افراد و سازمانها کمک میکند تا رفتارهای خود
و دیگران را بهتر درک کنند، ارتباطات مؤثرتری برقرار کنند و تعارضات را کاهش دهند.
۱. معرفی چهار سبک رفتاری DISC
|
سبک
رفتاری |
ویژگیهای
کلیدی |
نقاط
قوت |
نقاط
ضعف |
|
D (تسلط) |
نتیجهگرا،
قاطع، رقابتی، ریسکپذیر |
رهبری
قوی، تصمیمگیری سریع، حل مسئله |
کمتحمل،
مستبد، بیصبری در مقابل جزئیات |
|
I (تأثیرگذاری) |
اجتماعی، پرانرژی،
خوشبین، متقاعدکننده |
ارتباطات عالی،
الهامبخش، تیممحور |
حواسپرتی، عدم
پیگیری جزئیات، احساساتی |
|
S (ثبات) |
صبور،
قابل اعتماد، همکار، وفادار |
شنونده
خوب، هماهنگکننده، ایجاد آرامش |
مقاومت
در برابر تغییر، عدم ابراز نیازهای شخصی |
|
C (وظیفهشناسی) |
دقیق، تحلیلگر،
نظاممند، محتاط |
توجه به کیفیت،
برنامهریزی، منطق |
کمالگرایی،
انتقاد از خود و دیگران، انعطافناپذیری |
۲. کاربردهای مدل DISC
·
مدیریت
و رهبری: تطبیق سبک رهبری با تیم
(مثلاً سبک D برای تصمیمگیری سریع، سبک S برای ایجاد اعتماد).
·
فروش
و مذاکره: تشخیص سبک مشتری (مثلاً
سبک I به دنبال روابط است، سبک C به دادهها نیاز دارد).
·
توسعه
فردی: بهبود ارتباطات با درک
ترجیحات رفتاری خود و دیگران.
·
کار
تیمی: ترکیب متوازن سبکها
برای عملکرد بهتر (مثلاً تعادل بین D و S برای نوآوری و ثبات).
۳. تحلیل رفتار با DISC
برای استفاده از این مدل:
1.
ارزیابی: انجام تستهای استاندارد
DISC (مانند Everything DISC یا TTI Success Insights).
2.
تفسیر
نتایج: شناسایی سبک غالب و
ترکیب سبکهای فرد.
3.
تنظیم
رفتار: انطباق سبک ارتباطی با
طرف مقابل (مثلاً با سبک C از دادهها استفاده کنید، با سبک I ارتباطی صمیمی برقرار کنید).
۴. مثال کاربردی
·
مدیر
با سبک D در تعامل با کارمند S: باید از دستور مستقیم
پرهیز کند و به جای آن از زبان حمایتی استفاده کند.
·
فروشنده
به مشتری I: بر روابط و احساسات
تمرکز کند، نه جزئیات فنی.
۵. محدودیتهای DISC
·
رفتار انسانها پیچیدهتر از ۴
سبک است.
·
عوامل دیگری مانند فرهنگ،
تجربیات و موقعیت نیز تأثیرگذارند.
·
نباید برای برچسبزنی یا قضاوت
استفاده شود.
جمعبندی
مدل DISC ابزاری عملی برای بهبود
ارتباطات، رهبری و کار تیمی است. با شناخت سبکهای رفتاری، میتوان تعاملات را
هوشمندانهتر مدیریت کرد. برای نتایج دقیقتر، ترکیب آن با مدلهایی مانند MBTI یا Big Five پیشنهاد میشود.
استاندارد شایستگی حرفهای:
تجزیه و تحلیل رفتار با مدل رفتارشناسی DISC
کد
استاندارد: 263540490010011
عنوان حرفه: متخصصان
مددکاری اجتماعی و مشاوره
سطح مهارت: ۴ (پیشرفته)
سطح ISCED مورد نیاز : لیسانس در رشتههای علوم
اقتصادی، مدیریت، مشاوره، روانشناسی، یا علوم ارتباطات
اعتبار: ۲ واحد
شرح
استاندارد شایستگی
این
استاندارد، دانش، مهارت و نگرش لازم برای تجزیه و تحلیل رفتار افراد با
استفاده از مدل DISC را
در محیطهای مختلف کاری تعیین میکند. هدف اصلی، بهبود ارتباطات، تیمسازی و
عملکرد سازمانی از طریق شناخت الگوهای رفتاری است.
مراحل
کاری (بر اساس استاندارد)
|
مرحله |
شرح فعالیت |
خروجی مورد انتظار |
|
۱. انجام تست DISC |
اجرای
آزمون استاندارد DISC برای شناسایی تیپهای رفتاری
(D, I, S, C) |
گزارش
پروفایل رفتاری فرد/تیم |
|
۲. بررسی مدل ارتباط
مؤثر |
تحلیل نحوه تعامل
هر تیپ با دیگران بر اساس مدل DISC |
شناسایی سبکهای
ارتباطی مؤثر |
|
۳. بررسی نحوه ارتباط
با الگوهای هر تیپ رفتاری |
تطبیق
روشهای ارتباطی با ترجیحات هر تیپ (مثلاً مستقیمگویی با تیپ
D، روابط صمیمی با تیپ I) |
راهنمای
ارتباطات شخصیسازیشده |
|
۴. تحلیل نقاط قوت و
نقاط قابل بهبود هر الگو |
ارزیابی مزایا و
چالشهای هر تیپ (مثلاً تیپ
C دقیق
است اما ممکن است کمالگرایی کند) |
لیست نقاط قوت و
زمینههای بهبود |
|
۵. ارائه راهکار
عملیاتی برای بهبود عملکرد |
طراحی
برنامههای توسعه فردی و تیمی (مانند کارگاههای ارتباطی، مربیگری) |
برنامه
عملیاتی برای بهینهسازی رفتار سازمانی |
استاندارد
عملکرد
·
استفاده از ابزارهای معتبر جهانی DISC (مانند Everything DISC یا TTI Success Insights).
·
رعایت دستورالعملهای بینالمللی
رفتارشناسی در تحلیل نتایج.
·
ارائه گزارشهای کاربردی با پیشنهادات
عملی برای سازمانها.
مهارتهای
کلیدی مورد نیاز
✅ تسلط بر تفسیر پروفایلهای DISC و
تطبیق آن با محیط کار.
✅ توانایی طراحی مداخلات رفتاری برای بهبود
عملکرد فردی و تیمی.
✅ مهارت مشاوره و کوچینگ برای توسعه
شغلی بر اساس تیپهای DISC.
✅ آشنایی با روانشناسی ارتباطات و مدیریت
تعارض.
کاربردهای
حرفهای
·
مددکاری اجتماعی: بهبود
تعامل با مددجویان بر اساس تیپهای شخصیتی.
·
مشاوره شغلی: راهنمایی
افراد برای انتخاب نقشهای سازگار با تیپ
DISC آنها.
·
تحلیل تیمهای سازمانی: ایجاد
ترکیب متوازن از تیپها برای کارایی بالاتر.
جمعبندی
این
استاندارد، متخصصان را قادر میسازد تا با تحلیل علمی رفتارها، راهکارهای عملی برای بهبود
ارتباطات، رهبری و کار تیمی ارائه دهند. رعایت اصول بینالمللی
و بومیسازی نتایج برای محیطهای ایرانی، از الزامات کلیدی موفقیت است.
📌 نکته: برای
اخذ گواهینامههای معتبر DISC (مانند DISC Certified Trainer)،
گذراندن دورههای تکمیلی توصیه میشود.
