سوغاتیهای خوردنی ارومیه؛ یادآور روزهای شیرین
حتی برای یک لحظه هم فکر نکنید که ارومیه با غذاهای دلپذیرش مثل گوزلمه، آش دوغ، کوفته مرغ، دلمه برگ مو، گشنیز کباب، گیزاتما، خورشت کنگر و…، سوغاتیهای شیرین و خوشمزهای نداشته باشد. سوغاتیهای خوردنی ارومیه به اندازه دریاچهاش بینهایت و مانند غذاهایش بسیار خوشمزه است. در ادامه سراغ انواع نقل، نان، حلوا و شیرینیهای ارومیه میروم.
راستی در این سفر بازدید از جاهای دیدنی ارومیه را فراموش نکنید.
۱- نقل ارومیه
نقل در تمام مجالس و محافل شادی از جشنها گرفته تا عروسیهایمان، حرف اول را میزند. اما نقل های ارومیه چیز دیگری هستند. اگر میخواهید مزه متفاوتی از نقلها را تجربه کنید، نقل زعفرانی، نقل بیدمشک و نقل گل محمدی ارومیه را پیشنهاد میکنم. البته دو نقل اول از مشهورترین نقلها و از محبوبترین سوغات ارومیه محسوب میشوند.
نقل زعفرانی
همانطور که میدانید طعم، ترکیب و رنگ نقلها متفاوت است، اما نقل زعفرانی با رنگ زرد، طعم زعفرانی و مغز گردوییاش خود را از سایر نقلهای سفیدرنگ متمایز میکند.
نقل بیدمشک
نقل بیدمشک با ظاهر ابریشمیاش یکی از نقلهای نامدار ارومیه به حساب میآید که کام هر بومی و غیربومی را شیرین میکند.
نقل گل محمدی
نقل سومی که میخواهم به آن اشاره کنم، نقل گل محمدی است که از مشهورترین سوغات ارومیه به شمار میرود. عطر گل محمدی این نقل باعث شده از دو نقل قبلی معروفتر شود.
۲- عرقیجات ارومیه
اگر پیگیر نوشیدنیهای گرم و سرد گیاهی هستید، احتمال میدهم از رشد گیاهان دارویی و عرقیجاتی که سوغات ارومیه هم هستند، چیزهایی شنیده باشید. کاشان، شیراز و ارومیه هر سه مهد تولید عرقیجاتی چون عرق پیچک، عرق خاکشیر، عرق شاتره، عرق کرفس، عرق بهارنارنج، عرق برگ گردو و… هستند، اما ارومیه به خاطر تولید عرقیجاتی مثل عرق بادرنجبویه و عرق بیدمشک حرف متفاوتی برای گفتن دارد.
در بین تمام این عرقیجات، فقط میخواهم به دو عرق بادرنجبویه و عرق بیدمشک که از محبوبترین عرقیات و سوغات ارومیه هستند یک گوشه چشمی داشته باشم.
از خواص تکان دهنده عرق بیدمشک بیشتر در درمان سرگیجه، کم خونی و بیماریهای قلبی استفاده میشود. عرق بادرنجبویه هم خواص درمانی عرق بیدمشک را دارد. از عرقگیری این دو گیاه بگویم که در فصل بهار در ارومیه انجام میشود و برای گردشگران هم دیدنی است.
عرق بادرنجبویه
در کنار دیگر عرقیجات شهرهای مختلف، عرق بادرنجبویه ارومیه که با محبوبتش در کنار عرق بیدمشک قرار میگیرد، از عطر خوشی برخوردار است و یکی از مسحورکنندهترین سوغات ارومیه به حساب میآید.
عرق بیدمشک
زمانی که عرق بیدمشک را از ارومیه سوغات میآورید، غذایتان خوش عطرتر و خوش طعمتر از همیشه میشود. عرق بیدمشک با رایحه شگفتانگیزش خاصیت دارویی تقویت قوای قلب، اعصاب، معده، آرامبخش، خونسازی، ضد اضطراب و ضد افسردگی دارد.
۳- شیرینی های سنتی ارومیه
اگر میخواهید از خوردن شیرینیهای ارومیه در شب یلدا، عید نوروز و دیگر ایام در ارومیه غافل نشوید، هر چه زودتر به آنجا بروید و از دوشاب، حلوا، نسا، تره حلوا که از شرینیهای ارومیه هستند، میل کنید. در ادامه فقط به شگفتانگیزترین شیرینی لورانک، سوجوق و تنور شرینی سی میپردازم.
لوزانک
شیرینی مسقطی، لوزانک یا باستخ را به عنوان یکی از دسرهای محبوب این شهر میشناسند که با نشاسته، هل، گلاب و شیره انگور تهیه میشود. خوردن لوزانک، شیرینی خاطرات سفرتان را به ارومیه زنده میکند.
سوجوق
سوجوق را معمولا با ترکیب شیره انگور، نشاسته و گلاب تهیه و داخلش را با مغر گردو پر میکنند تا در روزهای خنک پاییز و سرد زمستان سرو شود. مدت نگهداری این شیرینی به چند ماه میرسد و میتوانید این سوغات ارومیه را در ایام عید نوروز هم استفاده کنید.
تنور شیرینی سی
یکی دیگر از شیرینیهای ارومیه تنور شیرینی سی است که از ترکیب ماست، آرد و شکر به دست میآید. طعم این سوغاتی ارومیه را نمیتوانم با کلمات وصف کنم و فقط آرزو میکنم روزی آن را مزه کنید.
۴- نانهای سنتی
تصورش هم برایم سخت است که برنج و نان از سر سفرههایمان حذف شود. با اینکه نان سنگک، لواش و بربری جایگاه خاص خودشان را دارند، اما جزلاچره، تاواچره، تنوره چره، یخاچره و ارده از نانهای مخصوص ارومیه، سومون یا قالین یا کوکه از قدیمیترین نان ارومیه و یاغلی چورک با خمیرش که به روغن آغشته شده، از سنتیترین نان های ارومیه هستند. این نانها عطر و بوی متفاوتی برای مردم ارومیه دارند.
۵- حلوای گردو
حلوای گردو با رنگ قهوهای تیرهاش یکی از حلواهای شهر ارومیه است که آن را در روزها و شبهای سرد زمستان و پاییز مصرف میکنند.
۶- حلوای هویج
حلوای هویج را بیشتر میتوان در طولانیترین شب سال یعنی شب یلدا، شبهای افطار، مجالس سوگواری و ماه محرم دید. هویج یکی از اصلیترین مواد در حلوای هویج ارومیه است، البته همنشینی گردو را در حلوای هویج دست کم نگیریم که آن را مغزیتر میکند.
صنایع دستی ارومیه
بعد از شیرینیهای ارومیه، وقت آن رسیده تا به صنایع دستی ارومیه از فرش و رنگرزی گرفته تا پیکرتراشی بپردازم که تنوع را میتوانید در همین سه هنر ببینید. تا اینجا دیدید که سوغاتیهای ارومیه آنقدرها هم کم اهمیت نیستند.
در ادامه سراغ سه صنایع دستی مدهوشکننده فرش، رنگرزی و پیکرتراشی میروم که ارومیه به خصوص در فرش جز پرچمداران کشور به شمار میرود. فرش ارومیه تا حدی به چشم گردشگران خوش آمده که برای تماشا یا خرید آن به آنجا میروند.
۱- فرش
گردشگران داخلی و خارجی از هنر دست هنرمندان زن و مرد ارومیه حیرتزده هستند که چگونه با ذوق بیوصفشان، فرشهای خوشرنگ و لعابی میبافند. به غیر از شهرهای خوی، تکاب، میاندوآب و شاهین دژ، شهر ارومیه با فرشهای رنگارنگ دستبافش، پرچم خود را در صادرات فرش بالا آورده است.
۲- رنگرزی پارچه
یکی دیگر از صنایع دستی ارومیه از استان آذربایجان غربی علاوه بر فرش بافی، رنگرزی است. در هنر رنگرزی پارچه، الیاف یا کلافهای نخ را با رنگهای سرد و گرم رنگ میدهند.
۳- پیکرتراشی
تراشیدن چوب یا پیکرتراشی از قدیمیترین هنر استان آذربایجان غربی و شهر ارومیه محسوب میشود که با قدمت طولانیاش جایگاه ویژهای در صنایع دستی ارومیه پیدا کرده و به مهمترین سوغات ارومیه تبدیل شده است.
هیچ سوغاتی، سوغات ارومیه نمیشود
استان آذربایجان غربی، شهر تبریز و ارومیه در هر چیزی دستی بر آتش دارند. اگر دریاچه بزرگ میخواهی، دریاچه ارومیه. اگر فرش خوب میخواهی، فرش ارومیه. اگر سوغاتی خوردنی میخواهی که طعمش تا ماهها سر زبانت بماند و تلخی چای را در روزهای سرد زمستان و پاییز کمتر میکند، نقل، شیرینی و حلوای ارومیه.
زمانی که به ارومیه میروید، پیشنهاد میکنم در کنار خوردن کوفته تبریزی، تماشای آثار طبیعی ارومیه، مشاهده دریاچه ارومیه، زیارت آرامگاههای مشاهیر، از صنایع دستی ارومیه، سوغات ارومیه و شیرینیهایش هم استفاده کنید. این مقاله جایی بود تا بیشتر با سوغات ارومیه آشنا شویم. شاید در مقالههای بعدی از گلیم، معرق، سفالگری، جاجیم، منجیق دوزی تا منبت کاری، آشها و غذاهای ارومیه برایتان بنویسم